Ενδοδοντική θεραπεία
Εισαγωγή - Ενδείξεις ενδοδοντικής θεραπείας
Αρχικά να αναφερθούμε στην ανατομία του δοντιου το οποίο αποτελειται από την μύλη (το μέρος που φαινεται στο στομα) και τις ρίζες (όπου φυσιολογικά δε φαίνονται γιατί καλυπτονται από οστό και τους περιοδοντικούς ιστούς). Το εξωτερικό μερος της μύλης αποτελείται απο αδαμαντίνη και οδοντίνη ενώ στο κέντρο του δοντιού υπάρχει ο πολφός όπου είναι μαλακός ιστός που εχει αιμάτωση και νεύρωση. Ο πολφός εκτείνεται από το εσωτερικό της μύλης ως την άκρη των ριζών.
Έτσι αν μια τερηδονική βλάβη ή οδοντικό τραύμα επεκταθεί βαθύτερα μπορεί να φτάσει ως τον πολφό του δοντιού και να του προκαλέσει φλεγμονή όπου ονομάζεται πολφίτιδα. Ανάλογα με την βαρυτητα της πολφίτιδας προχωράμε ή όχι σε ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση).
Προχωράμε λοιπόν όταν υπάρχει μη αντιστρεπτή πολφίτιδα η οποία έχει τα παρακάτω συμπτώματα:
- Έντονος πόνος σε κρύα και ζεστά ερεθίσματα ο οποίος κρατάει αρκετά λεπτά έως και ώρες και εμφανίζεται αρκετά συχνά
- Διάχυτος έντονος πόνος που αντανακλά ακόμα και στην αντίθετη γνάθο
- Αυτόματος πόνος χωρίς δηλαδή κάποιο ερέθισμα που γίνεται εντονότερος όταν ξαπλώνουμε.
Σε περίπτωση που υπήρξαν αυτά τα συμπτώματα και μετά από ένα χρονικό διάστημα παρήλθαν θα πρέπει να εκτιμηθεί απο τον οδοντιατρο η ζωτικότητα του δοντιού καθώς μπορεί να έχει νεκρωθεί ο πολφός. Σε περίπτωση νέκρωσης τα μικροβια ανενόχλητα πλεον πολλαπλασιάζονται εντός του δοντιού και φτάνουν ως το ακρορρίζιο όπου μπορουν πλέον να προκαλέσουν φλεγμονή στο περιρρίζιο.
Τα συμπτώματα της περιακρορριζικής φλεγμονής είναι συνήθως:
- Πόνος που εντείνεται κατά την μάσηση
- Οξύ φατνιακό απόστημα, δηλαδή φλεγμονώδες οίδημα στην περιοχή του ακρορριζίου του δοντιού ακομά και στην παρειά.
- Παρουσία συριγγίου
Κάποιες φορές μια περιακροριζική φλεγμονή παραμένει ασυμπτωτική για απροσδιόριστο διάστημα καο την ανακαλύπτουμε τυχαία ακτινογραφικά ή κλινικά (νεκρό δόντι) σε κάθε περίπτωση είναι ένδειξη για ενδοδοντική θεραπεία.
Διαδικασία
Η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) λαμβάνει χώρα στον πολφό του δοντιού και συνοπτικά γινεται ως εξής :
- Διάγνωση κλινικά και ακτινογραφικά
- Απομόνωση του δοντιού με ειδικά εργαλεία ώστε να μην έρχεται σε επαφή με το σάλιο και εκτεθεί το εσωτερικό του δοντιού σε μικρόβια
- Διάνοιξη του δοντιού , επεξεργασία του πολφικού θαλάμου και των ριζικών σωλήνων με μηχανικά και χημικά μέσα.
- Έμφραξη ριζικών σωλήνων
- Αποκατάσταση του του δοντιού με έμφραξη , επένθετο ή θήκη ανάλογα την οδοντική ουσία που έχει απομείνει
Οι συνεδρίες που απαιτούνται είναι συνήθως 2-3 για τα πολύριζα δόντια και 1-2 για τα μονόριζα. Ενδιάμεσα το δόντι παραμένει με προσωρινή έμφραξη και με φάρμακο εντός των ριζικών σωλήνων ιδιαίτερα αν ήταν νεκρωμένο.
Συχνές Ερωτήσεις
1. Υπάρχει πόνος κατα την διάρκεια της θεραπείας ή μετά απο αυτήν;
Η διαδικασία γίνεται υπό τοπική αναισθησία, ακόμα και περιπτώσεις πολφίτιδας γίνεται με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να μην υπάρχει πόνος. Μετά την θεραπεία ενδέχεται να υπάρχει ήπιος πόνος για 1-2 ημέρες που αντιμετωπίζεται με ήπια παυσίπονα.
2. Πόσο καιρό αντέχει ένα απονευρομένο δόντι;
Αρκετά χρόνια ως και δεκαετίες. Τα ποσοστά επιτυχίας της ενδοδοντικής θεραπείας είναι υψηλά (80-95%), όσο πιο εγκαιρα γίνει τόσο καλύτερα. Δηλαδή δόντια με ζωντανό πολφό έχουν μεγαλύτερη επιτυχία από αυτά με νεκρωμένο όπου έχει γίνει και ακροριζική κυστη λόγω μη έγκαιρης αντιμετώπισης. Η επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την αποκατάσταση του δοντιού (σφραγισμα, θήκη) και την στοματική υγιεινή του ασθενούς.
3. Τι θα γίνει αν δεν κανω εγκαίρως την ενδοδοντική θεραπεία;
Τα παθογόνα μικρόβια θα νεκρώσουν τον πολφό του δόντιου έτσι το δόντι θα είναι αναίσθητο σε ερεθίσματα. Όμως θα συνεχίσουν και θα μολύνουν τους περιακρορριζικούς ιστούς όπου εκεί υπαρχει περιπτωση να γίνει συλλογή πύου η συλλογή του οποίου θα διαπεράσει το οστό και δημιουργηθεί οίδημα ενδοστοματικά (συνήθως στην ουλοπαρειακή αύλακα πανω από το αντίστοιχο δόντι) ακομα και εξωστοματικά. Αυτό ονομαζεται οξύ φατνιακό απόστημα και εκδηλώνεται με έντονο πόνο και οίδημα. Μπορεί επίσης να πεταπίψει σε χρόνιο σχηματίζοντας στο ακρορριζιο κύστη η οποία να βρισκεται σε στάσιμη κατάσταση που ανά πάσα στιγμη μπορει να δωσει συμπτώματα. Ακόμα μπορεί να γινει απορρόφηση της ρίζας με αποτέλεσμα η πρόγνωση του δοντιού να γίναι χειρότερη.
4. Πως αντιμετωπίζεται το οξύ φατνιακό απόστημα;
Αρχικά θα πρέπει να γίνει διάνοιξη του υπεύθυνου δοντιού ώστε να παροχετευτεί ποσότητα πύου μέσα από τους ριζικούς σωλήνες. Αν κλυδάζει προτείνεται και σχάση. Προτείνονται πλύσεις με ζεστό χαμομήλι ώστε να εκτονωθεί ευκολότερα η πίεση ώστε να διευκολυνθεί η σχάση -παροχέτευση. Συμπληρωματικά μπορεί να δοθεί αντιβίωση ειδικά αν δεν μπορεί να ελεγχθεί η φλεγμονή και παυσίπονα - αντιφλεγμονώδη για τα συμπτώματα. Σε δεύτερη φάση ολοκληρώνεται η ενδοδοντική θεραπεία.
5. Χρειάζονται επανεξετάσεις;
Ναι οι επανεξετάσεις ειναι απαραίτητες καθε 1 το πολύ 2 χρόνια, όπου πραγματοποιείται κλινικός και ακτινογραφικός έλεγχος. Σε περίπτωση που προυπάρχει ακτινογραφικό εύρημα (διαύγαση στο ακρορρίζιο) χρειάζεται να γίνεται επανεξέταση κάθε 6 μήνες ώσπου να δουμε οτι βελτιώνεται. Ο ασθενής από την πλευρά του θα πρέπει να τηρεί σωστή στοματική υγιεινή και να προσέλθει άμεσα σε περίπτωση που παρατηρήσει φθορά στην μυλοκή αποκατάσταση.